Les copains d'abord -  Πρώτα οι κολλητοί

Non ce n'était pas le Radeau 
Οχι, δεν ήταν η Σχεδία
De la Méduse ce bateau, 
της παλιάς φρεγάδας "Μέδουσα". (1)
Qu'on se le dise au fond des ports
Σε κάθε λιμάνι ας μαθευτεί ...
Dise au fond des ports, 
σε κάθε αγκυροβόλι.
Il naviguait en pèr' peinard 
Αρμένιζε πάντα του καλού καιρού
Sur la grand-mare des canards 
σε πέλαγα και θάλασσα ανοιχτή
Et s'app'lait Les Copains d'Abord 
και λεγόταν "Πρώτα οι Κολλητοί"
Les Copains d'Abord. 
Πρώτα οι Κολλητοί
Ses fluctuat nec mergitur 
Τα "Θαλασσοδέρνεται μα δε βουλιάζει" (2)
C'était pas d'la littérature, 
δεν ήταν παραμύθια κι ιστορίες.
N'en déplaise aux jeteurs de sort, 
Ας καρφώνουν οι γρουσούζηδες
Aux jeteurs de sort, 
κανέναν δε ματιάζουν.
Son capitaine et ses mat'lots 
Ο καπετάνιος και οι ναύτες του
N'étaient pas des enfants d'salauds, 
δεν ήτανε καθίκια
Mais des amis franco de port, 
αλλά φίλοι καλοί και ξηγημένοι
Des copains d'abord. 
και πριν απ'όλα κολλητοί.
C'étaient pas des amis de luxe, 
Ήταν αδέρφια κι όχι αδερφές
Des petits Castor et Pollux, 
Κάστορας/Πολυδεύκης, διόσκουροι και αδελφοποιτοί
Des gens de Sodome et Gomorrhe, 
καθόλου Σόδομα και Γόμορρα
Sodome et Gomorrhe, 
καμία σχέση μ'όλ'αυτά...
C'étaient pas des amis choisis 
Δεν ήτανε φίλοι διαλεχτοί
Par Montaigne et La Boétie, 
από Μονταίν/Λα Μποεσί (3)
Sur le ventre ils se tapaient fort, 
τα πίνανε και μέχρι καρπαζές θα παίζανε
Les copains d'abord. 
αφού ήτανε πάντα κολλητοί.
C'étaient pas des anges non plus, 
Όχι πως ήταν κι αγγελούδια
L'Évangile, ils l'avaient pas lu, 
από τη Βίβλο δεν είχανε διαβάσει και πολλά
Mais ils s'aimaient tout's voil's dehors, 
αλλ' είχαν πολλή φιλία και όρτσα τα πανιά (4)
Toutes voil's dehors, 
και όρτσα τα πανιά
Jean, Pierre, Paul et compagnie, 
Γιάννης, Πέτρος, Παύλος κι όλοι αυτοί (5)
C'était leur seule litanie 
μια λιτανεία είχανε κι ήταν μοναδική...
Leur credo, leur confiteor, 
ένα σκέτο Πιστεύω και Ξομολογητάρι:
Aux copains d'abord. 
"Πρώτα μετράν οι κολλητοί".
Au moindre coup de Trafalgar, 
Άμα τους λάχαινε η πρώτη γκαντεμιά
C'est l'amitié qui prenait l'quart, 
η σκάντζα βάρδια γινόταν φιλικά (6)
C'est ell' qui leur montrait le nord, 
μες στη φιλία βρίσκανε μπούσουλα
Leur montrait le nord, 
και τραμουντάνα από μακριά.
Et quand ils étaient en détresse, 
Κι απελπισία όταν τους έπιανε
Qu'leurs bras lancaient des s.o.s., 
και με τα σήματα ζητάγανε βοήθεια
On aurait dit des sémaphores, 
έμοιαζαν σημαιάκια παλιά προσκοπικά
Les copains d'abord. 
όπως κάνανε τότε, τα φιλαράκια τα καλά.
Au rendez-vous des bons copains, 
Στα ραντεβού των κολλητών μας
Y'avait pas souvent de lapins, 
κανείς δεν έμενε μπουκάλα.
Quand l'un d'entre eux manquait à bord, 
Από το προσκλητήριο αν έλειπε κανείς
C'est qu'il était mort, 
θα ήταν πεθαμένος.
Oui, mais jamais, au grand jamais, 
Όμως ποτέ, ποτέ, το ξαναλέω
Son trou dans l'eau n'se refermait, 
δε θα' κάνε μια τρύπα στο νερό
Cent ans après, coquin de sort ! 
Κι εκατό χρόνια μετά, θα βλέπαμε τον μπαγάσα
Il manquait encor. 
να μη θέλει να μπει ποτέ στην κάσα.
Des bateaux j'en ai pris beaucoup, 
Έχω μπαρκάρει σε πολλά σκαριά
Mais le seul qui ait tenu le coup, 
αλλά το μόνο που κράταγε τη ρότα
Qui n'ait jamais viré de bord, 
και που δεν άλλαζε πορεία
Mais viré de bord, 
ποτέ δεν άλλαζε πορεία
Naviguait en père peinard 
αρμένιζε πάντα του καλού καιρού
Sur la grand-mare des canards, 
σε πέλαγα και θάλασσα ανοιχτή
Et s'app'lait Les Copains d'Abord 
λεγόταν "Πρώτα οι Κολλητοί".
Les Copains d'Abord.
Πριν απ' όλα οι κολλητοί.


(1) Αληθινή ιστορία: το πλοίο "Μέδουσα" ναυάγησε στ' ανοιχτά της Αφρικής στις 02/07/1816. Απ' τους 149 ναυαγούς επέζησαν 15 πάνω σε μια σχεδία όπου, ή έφαγαν τα κουφάρια των συντρόφων τους, ή αλληλοφαγώθηκαν. Το παλιό παιδικό/εφηβικό χιουμοριστικό (?) τραγούδι "Il était un petit navire..." (Ηταν ένα μικρό καράβι) είναι, κατά κάποιον τρόπο, σχετικό. Υπάρχει ένας θαυμάσιος πίνακας του Géricault -1819- με την περίφημη Σχεδία. Σημειώνω ότι Le Radeau de la Méduse (Η Σχεδία τού Μέδουσα) έχει αφήσει πολλά σημάδια στη γαλλική λογοτεχνία και τέχνη.
(2) απόδοση της λατινικής έκφρασης "fluctuat nec mergitur", επιγραφή στον επίσημο θυρεό της πόλης των Παρισίων που δείχνει ένα καράβι ν' αρμενίζει μ' ανοιχτά πανιά
(3) εδώ, η ιστορική ελληνική αντιστοιχία της αγνής φιλίας θα ήταν: Δάμων/Φιντίας...
(4) toutes voiles dehors: όρτσα τα πανιά, ναυτική έκφραση: κόντρα στον άνεμο και κόντρα σ' όλα
(5) Ονόματα, ίσως τυχαία, αλλά που μπορεί ν' αντιστοιχούν και στους Αποστόλους ή, πιο πιθανό, σε κολλητούς του Μπρασένς
(6) Je ne sais pas si Brassens l'avait lu ou s'il en avait eu vent, mais 'Le Quart' (=> Η Βάρδια), roman du poète Nikos Kavvadias, est une odyssée moderne d'une noirceur totale. On y suit les errements d'une embarcation sans âge, en route vers la Chine. Cercueil flottant, le cargo et son équipage voguent sans cesse vers d'autres ports, d'autres maraudages, d'autres bordels et d'autres putains. Entre deux escales, les marins Grecs qui se trouvent à bord nous livrent sans pudeur leurs misérables existences ; ils ressassent leurs aventures, leurs amours, leurs échecs, avec une amertume et une mélancolie abyssales. A travers la voix de ces hommes de quart qui ne nous épargnent rien de la cruauté et de l'obscénité de leur univers, Kavvadias parle de l'absurdité humaine mais aussi et surtout de la mer, ce lieu mythique que, de Conrad à Cendrars, nul n'a si bien décrit que lui.