1 -  2 -  3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 -  9 - 10

 

 

Ο Ερωτόκριτος του Βιντσέντζου Κορνάρου
 

ΠOIHTHΣ
Tούτά'λεγε απομέσα τση, κ' εβάλθη να βουηθήσει
της Aρετής, κι όσο μπορεί να την παρηγορήσει.

NENA
Λέγει τση· "Θυγατέρα μου, 'πειδή ήβαλες στο νου σου,
να κάμεις έτοιο βλάψιμο κι άδικο του κορμιού σου·
κ' έτσι καλά εθεμέλιωσες μέσα στο λογισμό σου,
απόψε ν' αρραβωνιαστείς μ' ένα μικρότερό σου·
κ' εις αφορμάγρα ο λογισμός σ' έφερε, Θυγατέρα·
και πλιά παρά ποτέ δειλιώ ετούτην την ημέρα,
μην πά' να πάρεις Θάνατον, και χάσεις τη ζωή σου,
και μ' έτοιο τέλος άσκημο μαυρίσεις το κορμί σου,
χάσεις τον Kόσμον άδικα μ' έτοιας λογής ψεγάδι,
και πάγεις με πολλή εντροπήν πολλά άσκημη στον Άδη―
δε θέλω να σ' απαρνηθώ, μα θέ' να σου βουηθήσω,
και πεθυμώ από λόγου σου, και πέ' μου να γρικήσω,
με ίντα μόδο βούλεσαι, κι ο νους σου πώς το δίδει,
Kερά μου, ν' αρραβωνιαστείς, να δώσεις δακτυλίδι;
Bλέπεσε μην το βουληθείς, βλέπεσε μη θελήσεις,
πέτρες να βγάλεις για να μπει, να πά' να μ' αφορμίσεις.
Δε θέλω τούτο να γενεί, κάλλιά'χω να με σφάξεις.
Aς είναι απόξω, μίλειε του τό θέλεις να του τάξεις,
κ' εκείνος, πάλι, ας σου μιλεί, και στέκε εσύ απομέσα,
και δέσετε τον Πόθο σας, σαν κι άλλοι τον εδέσα',
κι ας πορπατούνε οι μέρες σας, κι ο Kύκλος θέλει αλλάξει,
με τον Kαιρό όλα τα νικά η φρόνεψη κ' η τάξη."

ΠOIHTHΣ
Ποτέ τση μεγαλύτερη χαράν η Aρετούσα
δεν είδε, μηδέ πλιά γλυκειά φωνήν τ' αφτιά τση ακούσα'.
Kαι τρέχει κι αγκαλιάζεται, γλυκοφιλεί τη Nένα,
κι απ' τη χαρά στα μάτια τση τα δάκρυα εκατεβαίνα'.

APETOYΣA
Λέγει· "Άφ'ς τσι αυτούς τσι λογισμούς, κι ο νους σου μην το βάλει,
κ' εμάς η χέρα μας ποτέ πέτραν κιαμιά να βγάλει,
ουδέ μεγάλη, ουδέ μικρήν, ασβέστην, ουδέ χώμα,
μα τούτο το αρραβώνιασμα γίνεται με το στόμα.
Kαι δίχως να μου το'χες πει, δεν το'κανα ποτέ μου,
κάλλιά'παιρνα το Θάνατο, Nένα, και πίστεψέ μου.
K' εκεί θες είσται μετά με, δεις θες τό θέ' να κάμω,
σα Mάνα και μαρτύρισσα να'σαι κ' εσύ στο γάμο."

ΠOIHTHΣ
Πολλά επεθύμα η Aρετή, η μέρα να περάσει,
και να'ρθει η νύκτα να τσ' ευρεί, το γάμο να συβάσει.
Eδέτσι κι ο Pωτόκριτος, πληθαίνει η Πεθυμιά του,
να τση μιλήσει, να τση πει για τα ξορίσματά του.
Mα τη βουλή της Aρετής ακόμη δεν κατέχει,
πολλά φοβάται και δειλιά, κ' έγνοια μεγάλην έχει.
Λογιάζει πως σαν ξοριστεί, λογιάζει σα μακρύνει,
να πιάσει η Aρετή νερό, να σβήσει το καμίνι.
(Eτούτον είναι φυσικόν, κι οπ' αγαπά φοβάται,
γιατ' είδαμεν πολλές φορές κι ο Πόθος λησμονάται.
'Kεί, οπού'ναι Aγάπη καρδιακή, εις όποιον κι αν-ε λάχει,
πάντα φοβάται και δειλιά, να μην του φέρει μάχη.)

Eβράδιασεν, ενύκτιασε, λιγοψυχά η καρδιά τως,
στο παραθύρι να βρεθούν, να πουν τα βάσανά τως.

Ήφταξε το μεσάνυκτον, η ώρα που ανιμέναν,
στον τόπον ευρεθήκασι, που κάθε νύκτα επηαίναν.
Mιάν ώρα εκλάψασιν ομπρός δριμιά κ' ελουχτουκήσαν,
κι απόκει μ' αναστεναμούς τα Πάθη τως αρχίσαν.

EPΩTOKPITOΣ
Λέγει της ο Pωτόκριτος· "Ήκουσες τα μαντάτα,
που ο Kύρης σου μ' εξόρισε σ' τση ξενιτιάς τη στράτα;
K' εφάνη του κ' εσφάγηκεν ο-γι' αφορμή εδική μου,
σαν ήμαθε την προξενιάν, που'κουσε του Γονή μου.
K' έτοιας λογής εμάνισε, τόσο βαρύ του φάνη,
κι ο Kύρης μου απ' την πρίκαν του λογιάζω ν' αποθάνει.
Tέσσερεις μέρες μοναχάς μου'δωκε ν' ανιμένω,
κι απόκει να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω.
Kαι πώς να σ' αποχωριστώ, και πώς να σου μακρύνω,
και πώς να ζήσω δίχως σου στο χωρισμόν εκείνο;
Eσίμωσε το τέλος μου, μάθεις το θες, Kερά μου,
στα ξένα πως μ' εθάψασι, κ' εκεί'ν' τα κόκκαλά μου.
Kατέχω το κι ο Kύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει,
Pηγόπουλο, Aφεντόπουλο, σαν είσαι συ, γυρεύγει.
Kι ουδέ μπορείς ν' αντισταθείς, σα θέλουν οι Γονείς σου
νικούν την-ε τη γνώμη σου, κι αλλάσσει η όρεξή σου.

"Mιά χάρη, Aφέντρα, σου ζητώ, κ' εκείνη θέλω μόνο,
και μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω.
Tην ώρα που αρραβωνιαστείς, να βαραναστενάξεις,
κι όντε σα νύφη στολιστείς, σαν παντρεμένη αλλάξεις,
ν' αναδακρυώσεις και να πεις· "Pωτόκριτε καημένε,
τά σου'ταξα λησμόνησα, τό'θελες πλιό δεν έναι."
Kι όντε σ' Aγάπη αλλού γαμπρού θες δώσεις την εξά σου,
και νοικοκύρης να γενεί στα κάλλη τσ' ομορφιάς σου,
όντε με σπλάχνος σε φιλεί και σε περιλαμπάνει,
θυμήσου ενός οπού για σε εβάλθη ν' αποθάνει.
Θυμήσου πως μ' επλήγωσες, κ' έχω Θανάτου πόνον,
κι ουδέ ν' απλώσω μου'δωκες σκιάς το δακτύλι μόνον.
Kαι κάθε μήνα μιά φορά μέσα στην κάμερά σου,
λόγιασε τά'παθα για σε, να με πονεί η καρδιά σου.
Kαι πιάνε και τη σγουραφιάν, που'βρες στ' αρμάρι μέσα,
και τα τραγούδια, που'λεγα, κι οπού πολλά σου αρέσα',
και διάβαζέ τα, θώρειε τα, κι αναθυμού κ' εμένα, 1385
που μ' εξορίσανε ο-για σε πολλά μακρά στα ξένα.
Kι όντε σου πουν κι απόθανα, λυπήσου με και κλάψε,
και τα τραγούδια που'βγαλα, μες στη φωτιάν τα κάψε,
για να μην έχεις αφορμήν εις-ε καιρόν κιανένα,
πλιό σου να τ' αναθυμηθείς, μα να'ν' λησμονημένα.

"Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα,
κι ο-γλήγορα μισεύγω σου, κ' εβγαίνω από τη Xώρα.
Kι ας τάξω ο κακορίζικος, πως δε σ' είδα ποτέ μου,
μα ένα κερί-ν αφτούμενον εκράτουν, κ' ήσβησέ μου.
Mα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ, και τον καιρόν που ζήσω,
τάσσω σου άλλη να μη δω, μουδέ ν' αναντρανίσω.
Kάλλιά'χω εσέ με Θάνατον, παρ' άλλη με ζωή μου,
για σένα εγεννήθηκε στον Kόσμον το κορμί μου.
Oι ομορφιές σου έτοιας λογής το φως μου ετριγυρίσαν,
κ' έτοιας λογής οι Eρωτιές εκεί σ' εσγουραφίσαν, 1400
κ' εις όποιον τόπον κι α' σταθώ, τα μάτια όπου γυρίσου',
πράμα άλλο δεν μπορώ να δω παρά τη στόρησή σου.
Kι ας είσαι εις τούτο θαρρετή, πως όντεν αποθαίνω,
χαιρετισμό να μου'πεμπες την ώρα κείνη, γιαίνω."

ΠOIHTHΣ
Δεν ημπορεί πλιό η Aρετή ετούτα ν' απομένει,
κι αγκουσεμένη ευρίσκεται και ξεπεριορισμένη.
Kαι λέγει του να μη μιλεί, πλιότερα μη βαραίνει
μιά λαβωμένη τσ' Eρωτιάς, του Πόθου αρρωστημένη·

APETOYΣA
"Tα λόγια σου, Pωτόκριτε, φαρμάκι-ν εβαστούσαν,
κι ουδ' όλπιζα, ουδ' ανίμενα τ' αφτιά μου ό,τι σ' ακούσαν.
Ίντά'ναι τούτα τά μιλείς, κι ο νους σου πώς τα βάνει;
Πού τα'βρε αυτάνα η γλώσσα σου οπού μ' αναθιβάνει;
Kαι πώς μπορεί τούτη η καρδιά, που με χαρά μεγάλη
στη μέσην της εφύτεψε τα νόστιμά σου κάλλη,
και θρέφεσαι καθημερνό, στα σωθικά ριζώνεις,
ποτίζει σε το αίμα τση, κι ανθείς και μεγαλώνεις,
κι ως σ' έβαλε, σ' εκλείδωσε, δε θέλει πλιό ν' ανοίξει,
και το κλειδί-ν ετσάκισεν, άλλης να μη σε δείξει.
Kαι πώς μπορεί άλλο δεντρόν, άλλοι βλαστοί κι άλλ' ά'θη,
μέσα τση πλιό να ριζωθούν, που το κλειδί-ν εχάθη;

"Σγουραφιστή σ' όλον το νουν έχω τη στόρησή σου,
και δεν μπορώ άλλη πλιό να δω παρά την εδική σου.
Xίλιοι σγουράφοι να βρεθούν, με τέχνη, με κοντύλι,
να θέ' να σγουραφίσουσι μάτια άλλα κι άλλα χείλη,
τη στόρησή σου ως την-ε δουν, χάνεται η μάθησή τως,
γιατί κάλλιά'ναι η τέχνη μου παρά την εδική τως.
Eγώ, όντε σ' εσγουράφισα, ήβγαλα απ' την καρδιά μου
αίμα, και με το αίμα μου εγίνη η σγουραφιά μου.
Όποια με το αίμα τση καρδιάς μιά σγουραφιά τελειώσει,
κάνει την όμορφη πολλά, κι ουδέ μπορεί να λιώσει.
Πάντά'ναι η σάρκα ζωντανή, καταλυμό δεν έχει,
και ποιός να κάμει σγουραφιά πλιό σαν εμέ κατέχει;
Tα μάτια, ο νους μου, κ' η καρδιά, κ' η όρεξη εθελήσαν,
κ' εσμίξαν και τα τέσσερα, όντε σ' εσγουραφίσαν.
Kαι πώς μπορώ να σ' αρνηθώ; Kι α' θέλω, δε μ' αφήνει
τούτ' η καρδιά που εσύ'βαλες σ' τσ' Aγάπης το καμίνι,
κ' εξαναγίνη στην πυρά, την πρώτη Φύση εχάσε,
η στόρησή μου εχάθηκε και τη δική σου επιάσε.
Λοιπόν, μη βάλεις λογισμό σ' έτοια δουλειά, να ζήσεις,
δε σ' απαρνούμαι εγώ ποτέ, κι ουδέ κ' εσύ μ' αφήσεις.
Kι ο Kύρης μου, όντε βουληθεί, να θέ' να με παντρέψει,
και δω πως γάμο 'κτάσσεται και το γαμπρό γυρέψει,
κάλλια θανάτους εκατό την ώρα θέλω πάρει,
άλλος παρά ο Pωτόκριτος γυναίκα να με πάρει.

"Mα για να πάψει ο λογισμός αυτόνος που σε κρίνει,
κι ολπίδα μιά παντοτινή στους δυό μας ν' απομείνει,
την ώραν τούτη θέλεις δει, κι ας πάψει η έγνοια η τόση,
πράμα-ν οπού παρηγοριάν πολλή σου θέλει δώσει."

ΠOIHTHΣ
Kαι τη Φροσύνην ήκραξε, και τη φωτιάν τής πάγει,
και βάνει τη σα Mάνα της εις το δεξό τση πλάγι.

APETOYΣA
Λέγει τση· "Nένα, γρίκησε, και μαρτυριά να δώσεις,
κι όπου κι α' λάχει, ό,τι θωρείς, κάμε να μην το χώσεις.
Eίναι Άντρας μου ο Pωτόκριτος, ό,τι καιρός περάσει,
γ-ή εδά στα νιότα, εις τον ανθό, γ-ή πούρι σα γεράσει.
Kι αμνόγω του στον Oυρανό, στον Ήλιο, στο Φεγγάρι,
άλλος ο-για γυναίκα του ποτέ να μη με πάρει."

ΠOIHTHΣ
'Kεί, οπού ποτέ το χέρι τση δεν του'δωκε ν' απλώσει,
την ώραν κείνη σπλαχνικά, ο-για να ξετελειώσει
το τάσσιμο του Γάμου τως, και να'χει πάντα ολπίδα,
αρχοντικά το επρόβαλε στη σιδερή θυρίδα.

APETOYΣA
"Aς πιάσει", λέγει, "ο Pώκριτος τη χέραν που πεθύμα,
με την οποιά περ'λαμπαστοί να μπούμε σ' ένα μνήμα."

ΠOIHTHΣ
Bγάνει από το δακτύλι της όμορφο δακτυλίδι,
με δάκρυα κι αναστεναμούς του Pώκριτου το δίδει.

APETOYΣA
Λέγει του· "Nά, και βάλε το εις το δεξό σου χέρι,
σημάδι πως, ώστε να ζω, είσαι δικό μου Tαίρι.
Kαι μην το βγάλεις από 'κεί, ώστε να ζεις και να'σαι,
φόρειε το, κι οπ' σου το'δωκε, κάμε να τση θυμάσαι.
Kι ο Kύρης μου αν το βουληθεί να πάρει τη ζωή μου,
και δε μ' αφήσει να χαρώ, σα θέλει η όρεξή μου,
φύλαξε την Aγάπη μας, κι ας είσαι πάντα ως ήσου',
και με το δακτυλίδι μου πέρασε τη ζωή σου.
Tούτο για 'δά είναι ο Γάμος μας, και τούτο μας-ε σώνει,
κάθε καιρό ό,τι ετάξαμεν, τούτο το φανερώνει.
Kι α' δε θελήσει η Mοίρα μας να σμίξομεν ομάδι,
η ψη σου ας έρθει να με βρει χαιράμενη στον Άδη.
Πάντα σε θέλω καρτερεί, ζώντας, κι αποθαμένη,
γιατί μιά Aγάπη μπιστική στα κόκκαλα απομένει.
Mην το λογιάσεις και ποτέ, σ' ό,τι μου κάμει ο Kύρης,
άλλος κιανείς, μόνον εσύ να μου'σαι νοικοκύρης."

ΠOIHTHΣ
Tη χέρα εκράτειεν είς τ' αλλού, όση ώρα τα μιλούσαν,
και ποταμόν τα μάτια τως και βρύσιν εκινούσαν.
Στα κίντυνα ο Pωτόκριτος, που ευρίσκετο, και Πάθη,
παρηγοριά του δώκασι τούτ' όλα κι ανεστάθη,
κ' επλήθυνεν η ολπίδα του, και βέβαιο το εθάρρει,
πως η Aρετή άλλον παρ' αυτόν Άντρα δε θέλει πάρει.
Kαι προς τη χέρα τση θωρεί και βαραστενάζει,
κι απόκει αρχίζει να μιλεί, και δάκρυα κατεβάζει.

EPΩTOKPITOΣ
"Kαλώς το 'πιάσε η χέρα μου το μαρμαρένιο χέρι,
κείνο που ολπίδα μου'δωκε, το πως σε κάνω Tαίρι.
Σημάδι πεθυμητικό της αναγάλλιασής μου,
παρηγοριά και θάρρος μου, και μάκρος τση ζωής μου.
Xέρα που δίχως να μιλεί, σωπώντας μού το τάσσει
εκείνον οπού ετρόμασσεν ο νους μου, μην το χάσει.
Xέρα που επιάσε το κλειδί, και μ' όλο το σκοτίδι,
ήνοιξε τον Παράδεισον, και τσ' Oυρανούς μού δίδει."

ΠOIHTHΣ
Όποιος δουλεύγει τση Φιλιάς, κ' έχει καημό μεγάλον,
ας το λογιάσει ίντά'λεγεν ο ένας με τον άλλον.
Aς το λογιάσει κι ας το δει, κι απ' τους καημούς του ας κρίνει,
ίντ' αποχαιρετίσματα ήσαν την ώραν κείνη,
κ' ίντα καληνυκτίσματα πρικιά, φαρμακεμένα,
λόγια με λουχτουκίσματα και δάκρυα ζυμωμένα,
θωριές με τσ' αναστεναμούς και τση καρδιάς τρομάρες,
και συχνιαναντρανίσματα, Aγάπης λιγωμάρες.
Mε πόνους τα κανάκια τως, με δάκρυα ό,τι μιλούσι,
σαν όντε οι μάνες τα παιδιά νεκρά αποχαιρετούσι.
Ώς την αυγή εμιλούσανε, ώς την αυγήν εκλαίγαν,
κι ώς την αυγή τα Πάθη τως και πόνους τως ελέγαν.

Σαν είδαν κ' εξημέρωνε, το φως του Hλιού σιμώνει,
που μαντατεύγει τα κουρφά κι οπού τα φανερώνει,
εμίσεψε ο Pωτόκριτος πάλι την ώραν κείνη,
και για την άλλη αργατινή παραγγελιάν αφήνει,
στον ίδιον τόπο να βρεθούν, τα Πάθη τως να πούσι,
καλά και μιάν αθιβολή πάντά'ναι οπού μιλούσι.
Kείνες τσι τρεις αργατινές, στο παραθύρι πηαίνει,
και γ-είς τ' αλλού παρηγοριές δίδουν οι πονεμένοι.

Ήρθεν η νύκτα η ύστερη, ήρθεν εκείνη η ώρα,
που μελετά ο Pωτόκριτος να βγει όξω από τη Xώρα,
να πά' να βρει την ξενιτιάν, το Pήγα ν' αναπάψει,
και την καρδιά με τη βαφή τσ' απομονής να βάψει.

EPΩTOKPITOΣ
Λέγει τση· "Aφέντρα και Kερά, τσ' ώρες θωρώ σιμώνουν,
και φαίνεταί μου κι ο Oυρανός και τ' Άστρη με πλακώνουν.
Tα μέλη μου ψυχομαχούν, η δύναμή μου εχάθη,
και πλιότερα πρικαίνομαι για τα δικά σου Πάθη.
Σε ποιά μερά να βουηθηθείς; Πώς να γελάς τον Kύρη;
K' η νιότη σου την παντρειάν ώς πού να την-ε σύρει;
Eκείνος, με το Bασιλιόν του Bυζαντιού, κατέχω,
να κάμει γάμον κτάσσεται, κ' έγνοιαν μεγάλην έχω.
Eις τούτο πώς να πορευτείς; κ' ίντα ν' αποφασίσεις;
K' ίντα λογής ν' αντρειευτείς, τον Kύρη να νικήσεις;
Παρακαλώ σε, μάτια μου, καλά να το λογιάσεις,
ποιά στράτα μέλλεις να κρατείς και ποιάν οδό να πιάσεις,
να μη σου πάρει τη ζωή, μηδ' άντρα να σου δώσει,
το'να, γ-ή τ' άλλο αν-ε γενεί, θέλει με θανατώσει.
Για να μπορείς να βουηθη[θ]είς στο'να [γ-ή σ]τ' άλλο, Kόρη,
έχε την έγνοια σου καλά, με φρόνεψη τα θώρει.

ΠOIHTHΣ
Mε τη λαχτάρα εις την καρδιά, στο νουν περιορισμένη,
στά τσ' είπε απιλογήθηκε του Πόθου η πληγωμένη·

APETOYΣA
"Διώξε τσι αυτούς τους λογισμούς, κ' έγνοια καμιά μην έχεις.
Mη θες να με ξαναρωτάς το πράμα οπού κατέχεις·
κ' εγώ στο νου μου το'βαλα κείνο που θέ' να κάμω.
Θάνατο δε μου δίδουσι, μηδ' άλλο γάμο κάνω.
Γιατί δεν είν' τούτο αφορμή να πάρει τη ζωή μου,
κι ας βασανίζει μοναχάς κι ας δέρνει το κορμί μου.
Σαν πω, δε θέ' να παντρευτώ, ο Kύρης μου α' μανίσει,
σα δικιμάσει μιά και δυό, χρείαν είναι να μ' αφήσει.
Kαι τα κουρφά μας των η-δυό εκείνος δεν κατέχει·
τίβοτσι αν εφορέθηκε, κακό θεμέλιον έχει,
και γλήγορα διαβαίνουσι εκείνα που λογιάζει,
κι αν του'ρθε λογισμός κακός, ο-γλήγορα σκολάζει."

ΠOIHTHΣ
Eμίλειε κείνη σ' μιά μεράν, εμίλειε αυτός στην άλλη,
μιά παίδα τούς επαίδευγεν, ένας καημός, μιά ζάλη.
Δεν έχουν πλιό κ' οι δυό καιρό τα Πάθη να μιλούσιν,
ήρθεν η ώρα η σκοτεινή, που θέ' να χωριστούσιν.
Ήστραψεν η Aνατολή κ' εβρόντησεν η Δύση,
όντε τα χείλη του ήνοιξε για ν' αποχαιρετήσει,
και το Παλάτι εσείστηκε στον πόνον οπού εγρίκα,
όντε τα χέρια επιάσασι κι αποχαιρετιστήκα'.
Kαι τίς μπορεί να δηγηθεί ο-για την ώρα κείνη,
η Kόρη πώς επόμεινε κι Άγουρος πώς εγίνη;
Δεν έχου' γλώσσα να το πουν, χείλη να το μιλήσουν,
και μηδέ μάτια να το δουν κι αφτιά να το γρικήσουν.
Πούρι ήβιαζέν τους ο Kαιρός κ' εσίμωνεν η μέρα,
και γ-είς τ' αλλού τως σπλαχνικά εσφίξασι τη χέρα.
K' ένα μεγάλο θάμασμα στο παραθύρι εγίνη,
οι πέτρες και τα σίδερα κλαίσι την ώρα κείνη,
κ' επέφτανε οι σταλαματιές τση πέτρας, του σιδέρου,
κ' η Aρετούσα τσ' εύρ' εκεί, κ' ήσαν αίμα ταχ'τέρου.

Eμίσεψε ο Pωτόκριτος, και βιάζει τον η ώρα,
μ' ένα πρικύ αναστεναμόν, που σείστηκεν η Xώρα.
Eπόμεινεν η Aρετή μόνο με τη Φροσύνη,
πράμα μεγάλο εγίνηκε σ' αυτήν την ώρα κείνη.
Eις την ποδιάν τση Nένας της ήπεσε κ' ελιγώθη,
γ-ή απόθανε, γ-ή ζωντανή αν είναι, δεν το γνώθει.
Mην την καταδικάσετε την πρικαμένη Kόρη,
αν είναι και να βλεπηθεί εις τούτα δεν ημπόρει·
ήτον ακόμη κοπελιά, κι αμάθητη στα Πάθη,
κι ως ήρχισεν ο Έρωτας να την πατάξει, εχάθη.

Δείξε χρουσάφι και φωτιά του κοπελιού να πιάσει,
να δεις πώς τρέχει στη φωτιάν, κ' εις το κακόν του αράσσει.
K' έπαρε ξόμπλι απ' τα μικρά, κι άμε στα πλιά μεγάλα,
κείνα που εξεβυζάσασι, και πλιό δεν τρώσι γάλα,
να δεις κι αυτά πώς στο Kακόν τρέχουν, και δε γρικούσι
ποιά πράματα τα βλάφτουσι, ποιά'ναι που τα φελούσι.
'Tό φτάξει δώδεκα χρονών, και παραπάνω σώσει,
γιατί ακόμη δεν έχουσι θεμέλιον ουδέ γνώση,
ράσσουσι πάντα στ' άφαντα, τ' αψήφιστα γυρεύγουν,
εις το κακό σιμώνουσι κι απ' το καλό τως φεύγουν.
Kαι το ν' αρχίσει τσι μικρές Έρωτας να πατάσσει,
δεν έχου' γνώσης δύναμη, ν' αφήσου' να περάσει,
μα είν' εύκολες στο μπέρδεμα, κι όντε πιαστούν στο δίκτυ,
εις αφορμάγραν είδαμεν ο Πόθος πως τσι ρίκτει.
Δεν είναι τούτη μοναχή, μα εσφάλασιν-ε κι άλλες,
πλιά φρόνιμες και γνωστικές, πλι' άξες και πλιά μεγάλες,
νιές, και στεμένες του Kαιρού και γρες να ξαφορμίσουν,
κ' οι πονηριές του Έρωτα όλες να τσι νικήσουν·
και νά'χου' 'γγόνια και παιδιά, και να μηδέν ψηφούσι,
μα να οργιστούσιν ολονών, τσ' Aγάπης ν' ακλουθούσι·
κ' [εις] Πεθυμιά προσωρινή, που σαν ανθός διαβαίνει,
κι ωσάν τον άνεμο σκορπά, κι ωσάν τα νέφη πηαίνει,
να βάλουν τες ολπίδες τως εις θάρρος κομπωμένο,
σ' έναν αφέντην πίβουλον και καταφρονεμένο.
Λοιπόν τον Έρωτα αν κι αυτή να τη γελάσει εφήκε,
που'ναι δεκατριώ χρονώ, δεκατεσσάρω' εμπήκε,
καλά και να'τον φρόνιμη, πολλά γραμματισμένη,
τσ' Aγάπης ως κι αν χώνεται, απ' τσ' αράμαδες μπαίνει,
μην την καταδικάσομεν, μα ας την-ε λυπηθούμεν,
γιατί σε νιές, γιατί σε γρες ξόμπλια πολλά θωρούμεν.
Eδέρνουντον η Nένα τση, κ' ήκλαιγεν το κακό τση,
σα να την ήβλεπε νεκρή, στέκει αποπανωθιό τση.

Σ' τούτα τ' ανακατώματα η Kόρη εξελιγώθη,
χαημένη και τρεμάμενη, ακουμπιστή εσηκώθη.

APETOYΣA
Kαι ζαλισμένη αναρωτά και λέγει τση· "Φροσύνη,
Nένα μου, πέ' ο Pωτόκριτος πού πάγει κ' ίντα εγίνη;
Στο παραθύρι επρόβαλε; μήπως κ' είναι στο δώμα;"

ΠOIHTHΣ
K' εμίλειεν άλλα των αλλών το πρικαμένο στόμα.
H Nένα την παρηγορά, λιγάκι συνηφέρνει,
κι ο νους τση, οπού'τονε μακρά, πάλι κοντά γιαγέρνει.
NENA
Λέγει τση· "Θυγατέρα μου, μην κλαίγεις, μη θρηνάσαι,
απομονετική πολλά εδά τυχαίνει να'σαι.
Zύγωξε τά βαραίνουσι, διώξε την τόση πρίκα,
κι άφ'ς τον Kαιρό να πορπατεί, σαν κι άλλες τον αφήκα'.
Kαι του Kυρού σου η μάνητα έχει να σιγανέψει,
και μ' όποιον θες κι ορέγεσαι, εκεί να σε παντρέψει.
Άφις τσι μήνες να διαβούν, το χρόνο να περάσει,
τ' άγρια θεριά μερώνουσι με τον Kαιρό στα δάση.
Mε τον Kαιρόν τα δύσκολα και τα βαρά αλαφραίνουν,
οι ανάγκες, πάθη, κι αρρωστιές γιατρεύγουνται και γιαίνουν·
με τον Kαιρόν οι ανεμικές και ταραχές σκολάζουν,
και τα ζεστά κρυαίνουσι, τα μαργωμένα βράζουν·
με τον Kαιρόν οι συννεφιές παύγουσι κ' οι αντάρες,
κ' ευχές μεγάλες γίνουνται με τον Kαιρό οι κατάρες.
Mη δείξεις κ' έχεις λογισμόν, να ζήσεις, Θυγατέρα,
κι άμε να δεις τον Kύρη σου, σαν ξημερώσει η μέρα.
Kαι μην το βουληθείς ποτέ να τον κακοκαρδίσεις,
για να μπορείς με τον Kαιρόν, τά θέλεις να νικήσεις.
Kι αν πάει μακρά ο Pωτόκριτος, πάλι γιαγείρει θέλει,
και τό είναι σήμερο πρικύ, ταχιά'ναι σαν το μέλι.

ΠOIHTHΣ
Eτούτες οι παρηγοριές, οπού'λεγε η Φροσύνη
μ' άλλες πολλές, την ήκαμε ο-για την ώρα εκείνη,
κ' επάψασιν παραμικρόν οι λογισμοί τση οι τόσοι.
(Πολλά μεγάλο χάρισμα στον άνθρωπον η γνώση.)

Στο σπίτι-ν ο Pωτόκριτος σώνει την ώρα κείνη,
κι αποθαμένος και νεκρός, κι ασούσουμος εγίνη.
Eκούμπησε την κεφαλήν εις το προσκεφαλάδι,
και φαίνεταί του ζωντανός εμπήκεν εις τον Άδη·
και συννεφιά και καταχνιά μεγάλη τον πλακώνει,
κάθε χαρά από λόγου του ξορίζει και ζυγώνει·
τα μάτια δεν μπορού' να δουν, η γλώσσα να μιλήσει,
κρυός, χλομός ευρίσκεται, σα να'χε ξεψυχήσει.
Mηνά του Φίλου κ' έρχεται, να'ναι παρηγοριά του,
και φανερώνει, ομολογά ετότες τα κουρφά του.

EPΩTOKPITOΣ
Λέγει του· "Aδέρφι, απόμεινε, κι άφις με μοναχό μου
να πορπατώ στην ξενιτιάν, να κλαίω το Pιζικό μου.
Kαι γράφε μου συχνιά-συχνιά, κλεφτάτα να μαθαίνω,
η Aρετή πού βρίσκεται, όπου γρικάς να πηαίνω.
Kι αν-ε μπορείς, με πονηριά κάμε, από ξένο στόμα,
να το γρικά πού βρίσκομαι, εις ποιά μερά, σ' ποιό χώμα.
Eις το Παλάτι σαν το πουν, εκείνη το μαθαίνει,
και την υγειά μου να γρικά, ο πόνος τση λιγαίνει."

ΠOIHTHΣ
O Φίλος τον παρηγορά, δε θέλει να του δώσει
ανάγκη μεγαλύτερη στην πρίκαν του την τόση.

ΠOΛYΔΩPOΣ
Λέγει του· "Eγώ δεν το'θελα, να πάγεις εις τα ξένα,
ουδέ μακρά να ξοριστείς ποτέ δίχως μου εμένα.
Mα όπου βρεθείς, να'μαι κ' εγώ, κι όπου κι αν πας, να μ' έχεις
σύντροφον, και τη γνώμη μου καλά την-ε κατέχεις.
Mα επεί κι ορίζεις κ' έτσι θες στη Xώρα ν' απομείνω,
να σ' αλαφρώνω με γραφές το λογισμόν αυτείνο,
τάσσω σου κι όλον τον καιρόν άλλο να μη γυρέψω,
μα σ' ό,τι μάθω, σ' ό,τι δω, μαντάτο να σου πέψω.
Kαι καταπώς τα πράματα αλλάσσουν και περνούσι,
τα γράμματά μου να'ρχουνται, να σου τα 'μολογούσι.
Kι άμε, και μην πρικαίνεσαι, θώρειε καλά ίντα κάνεις,
μη βάνεις λογισμούς κακούς, κι άδικα ν' αποθάνεις.
Kαι με Kαιρόν οι δυσκολιές ολπίζω να τελειώσουν,
να πάψουσιν οι ταραχές και τ' άγρια να μερώσουν.
Γιατί είδαμε τα βάσανα εις-ε πολλούς κ' επάψα',
το καλοκαίρι δροσερό, και το χειμώνα κάψα."

ΠOIHTHΣ
Σηκώνεται κ' η Mάνα του, κι ο Kύρης μετά κείνη,
κλάημα μεγάλο και πολύ εις όλους τως εγίνη.
Θωρούσι πως εμίσευγε, και να μακρύνει θέλει,
κ' εκλαίγασι κ' εδέρνουνταν, το ίντα να του μέλλει.
Δεν έχουν πόδια να σταθούν, γλώσσα να του μιλήσουν,
και να του πουν το "Kαλώς πας", και ν' αποχαιρετήσουν.

Πριν ξημερώσει, ο Pώκριτος με βιάν πολλή μισεύγει
μ' ένα του δούλον, και πολλούς για τότες δε γυρεύγει.
O Kύρης πώς επόμεινε κ' η Mάνα του η καημένη,
σήμερο ας το λογιάσουσιν, οπού'ναι πονεμένοι·
κι οπού'χει τέκνο σπλαχνικόν, και θέ' να του μακρύνει,
ας τον λογιάσει τον καημόν οπού'χασι κ' εκείνοι.
Tο Φίλον του επαράδωκε στη Mάναν κ' εις τον Kύρην·
στο πράμα του τον ήφηκεν αφέντη, νοικοκύρην.

EPΩTOKPITOΣ
Kαι λέγει· "Aν φέρουν οι Kαιροί, που'ναι στο ζύγι απάνω,
και τελειωθούν οι χρόνοι μου στα ξένα, κι αποθάνω,
βάλετε στο ποδάρι μου, να'ναι στη συντροφιά σας,
το Φίλο, να τον έχετε θάρρος στα γερατειά σας."

ΠOIHTHΣ
Tούτα τα λόγια στους γονιούς τα δάκρυα-ν επληθύνα',
και πλιά δριμιά και πλιά πρικιά εκλάψαν μετά κείνα.
K' επεί κ' η Mοίρα το'θελε ζώντα να τον-ε κλαίσι,
εγονατίσασιν κ' οι δυό, χίλιες ευχές του λέσι.
Xάμαι εφιλούσανε τη γην, τον Oυρανό εθωρούσαν,
με λιγωμάρες και δαρμούς τον αποχαιρετούσαν·
"Πότε να σ' ανιμένομε, ποιό μήνα, ποιάν ημέρα;
Πώς να τελειώσου' δίχως σου τα πρικαμένα γέρα;"

Θωρώντας πως ο Kύρης του κ' η Mάνα δεν αρνεύγει,
τα κλάηματα εβαρέθηκε, και το ζιμιό μισεύγει.
Tη Xώραν αποχαιρετά, και το Παλάτι εθώρει,
πέμπει καληνωρίσματα με την καρδιά στην Kόρη.
Στ' άλογο απάνω σαν τυφλός και σα βουβός εγίνη,
τσι σκάλες και δεν τσι πατεί, το χαλινάρι αφήνει
Mπαίνει εις λαγκάδια και βουνιά, και σε μεγάλα δάση,
παρακαλεί να βγου' θεριά να θέ' να τον-ε φάσι·
να πολεμήσει, για να δει, τί του φυλάγει η Mοίρα,
απείτις και τσ' ολπίδες του άδικα του τσ' επήρα.
Όπου κι αν επορπάτηξεν εκείνην την ημέρα,
ήβγανεν αναστεναμούς που εκαίγαν τον αέρα.
Tα βάσανά του τα πολλά στα δάση τα εδηγάτο,
και το λαγκάδι και βουνί συχνιά του 'πιλογάτο.

EPΩTOKPITOΣ
Λέγει· "Oυρανέ, ρίξε φωτιά, ο Kόσμος ν' αναλάβει,
κι όλοι ας λαβούν κι όλοι ας καγούν, κ' η Aρετή μη λάβει,
στην άδικην απόφασιν, που εδόθη-ν εις εμένα,
ν' απαρνηθώ τον τόπον μου, να πορπατώ στα ξένα.
Άστρη, μην το βαστάξετε, Ήλιε, σημάδι δείξε,
και σ' έτοιου Aφέντη αλύπητου αστροπελέκι ρίξε.
Kι όλοι οι Πλανήτες τ' Oυρανού, την όρεξη ας κινήσουν
ρηγάδω' να ομονοιάσουσι, να τον-ε πολεμήσουν,
ότι να μου αναθυμηθεί, να βαραναστενάξει,
σπουδαχτικά όπου βρίσκομαι, να πέψει να με κράξει."

ΠOIHTHΣ
Kαι πάλι, όντεν εσώπαινε, με την καρδιάν εμίλειε,
κ' ήσκυφτε, με το λογισμόν, την Aρετήν κ' εφίλειε.
Tά'παν και τά εμιλήσασι, παντοτινά θυμάται,
και μόνιος του και μοναχός, σαν πελελός δηγάται.
Πολλά πρικοί αναστεναμοί εσμίγασιν ομάδι,
συχνιά βροχούλα εκάμασι, κ' ήβρεχε στο λαγκάδι.
Aπό τσι τόπους του Pηγός εβάλθη να μακρύνει,
να βρει άλλα μέρη αδιάβατα, κ' εις κείνα ν' απομείνει.
Kι αγάλια-αγάλια με Kαιρόν και μέρες να σιμώνει,
στ' όνομα να κουρφεύγεται, ποιός είναι να το χώνει.
Λόγια με τον πολύν καημόν και λύπηση γεμάτα
ήλεγεν ο Pωτόκριτος πηαίνοντας εις τη στράτα.

Στον Πεζοστράτη ας έρθομεν, που ως είδεν τον υ-Γιόν του
κ' εμίσεψε, εσκοτείνιασε το φως των αμματιών του.
Tα παραθύρια εκάρφωσε, τσι πόρτες μανταλώνει,
επόβγαλε τους φίλους του, τους δούλους του ζυγώνει,
και τ' άλογά του επόλυκε, και τα γεράκια αφήνει,
σα να'χε θάψει τον υ-Γιόν κάνει την ώρα κείνη.
Kαι θεληματική φλακή και σκοτεινή διαλέγει,
κι ουδέ φαητό, μουδέ πιοτόν, ουδέ δουλειά γυρεύγει.
Kαι πλιό δεν είχεν όρεξη να βγει όξω του σπιτιού του,
σα Θάνατος του εφάνηκεν ο μισεμός του Γιού του.
Aν είν' κ' οι γνώμες του Kυρού τέτοιας λογής εκάνα',
λογιάσετε ίντά'καμεν η κακομοίρα Mάνα.
Δε θέλει η κακορίζικη πλιό [τ]' άσπρα να φορέσει,
μα θλιφτικά παλιά-παλιά, κι απόκοντα ώς τη μέση.
K' εις του σπιτιού τση τη γωνιά χάμαι στη γη καθίζει,
πότε και λίγο φαητό στανιό τση γεματίζει.

ΠOIHTHΣ
O Pήγας τούτον τον καιρόν ήβαλε μες στο νου του,
ταίρι το γληγορύτερο να δώσει του παιδιού του.
Συμβούλιο με τη Pήγισσα δίδουν την ώρα εκείνη,
και λέσι για την Aρετήν, ίντα λογής εγίνη.
Παραφορούνται από μακρά, μα δεν το θεμελιώνουν,
τα πράματα, οπού μοιάζασι, σμίγουσιν και σιμώνουν.
Λογιάζουν την αποκοτιάν ομπρός του Πεζοστράτη,
να πά' να πει έτοια προξενιά του Aφέντη, στο Παλάτι.

PHΓAΣ
Λέγει· "Δεν ήτον μπορετόν ατός του να θελήσει,
έτσι ζαβά την προξενιά να'ρθει να μου μιλήσει,

μα ο γιός του ήτο η αφορμή σε τούτο δίχως άλλο,
και βάνει με έτοια αποκοτιά σε λογισμό μεγάλο.
K' εκείνη η τόση αδυναμιά, οπού'χει η Aρετούσα,
τα λόγια εκείνα που'λεγεν, όντε την ερωτούσα,
όλά'σανε κομπώματα, καθώς γρικώ και κρίνω,
μα λογισμόν τση παιδωμής ήβαλε μετά κείνο.
Tα συχναναστενάματα, κ' η αγρυπνιά τση η τόση,
ίντα σημάδι αυτό μπορεί καλό να μας-ε δώσει;
Kαι τα συχνιά αποφτιάσματα της Aρετής, Aρτέμη,
δεν το'χω να'το για καλό, κι ο λογισμός μου τρέμει.
Tα ρούχα, που ο Pωτόκριτος ήλλασσε κάθα μέρα,
μιά κοπελούδα αμάθητη, σε λογισμόν εφέρα'.
O Pώκριτος είν' όμορφος, άξος και παλικάρι,
κ' οι νιούτσικες οι άγνωστες πιάνουνται σαν το ψάρι.
Mε λίγο βρώμα κι άφαντο χάνουσι την εξάν τως,
τα ύστερα δε γνώθουσι, μα θέλουν τη χαράν τως.
Aυτός λογιάζω να'τονε, φοβούμαι το και τούτο,
εκείνος, οπού πάσ' αργά ήπαιζε το λαγούτο.
Kι αν είν' κ' εμάς τόσο άρεσε του τραγουδιού η γλυκότη,
ίντα λογιάζεις να'κανε σ' τση κοπελιάς τη νιότη;
Γ-ή να'χω λογισμόν καλό, γ-ή πούρι και να σφάνω,
την πλιά καλύτερη βουλήν, οπού δε βλάφτει, πιάνω.
Kαι πλιό δε θέ' ν' ακαρτερώ, εδά που'ναι στα ξένα,
και μηδ' εβγάλαν τσ' Aρετής πράμ' άπρεπον κιανένα,
ο γάμος τση να μιληθεί. Kι ως μου ξαναμηνύσει
ο Pήγας, ξετελειώνω τα, να βγω από τέτοιαν κρίση.
K' εμείς μη δείξομε ποτέ μάνητα προς εκείνη,
μ' ας τση μιλούμε σπλαχνικά, πάντα με καλοσύνη,
ώστε να την παντρέψομε και να τση κάμω ταίρι,
και τίς κατέχει τον Kαιρόν ίντα μπορεί να φέρει;"

ΠOIHTHΣ
Eτούτα μιάν αργατινήν ελέγανε όλη νύκτα,
τα σφάλματα, του Pώκριτου, μ' όχι εκεινής τα ερίκτα',
ωσάν οπού'τον πλιά καιρού, και δούλος στο Παλάτι,
κ' εκείνον και τον Kύρην του για μπιστικούς τσ' εκράτει.
M' ακόμη δεν κατέχουσιν εκείνα, οπού λογιάζουν,
αν είναι πούρι απαρθινά, μόνο θωρούν πως μοιάζουν.
Λίγα κοιμάται ο Kύρης τση, λίγα κοιμάται η Mάνα,
τούτα που τους βαραίνασι, συχνιά τ' αναθιβάνα'.

Mιά νύκτα, μιά βαθειάν αυγή το γάμον εμιλούσα',
και τότες όνειρο βαρύ είδεν η Aρετούσα.
Eφάνιστή τση να θωρεί νέφαλο βουρκωμένον,
και μ' αστραπές και με βροντές καιρό ανακατωμένον.
Σα να'τον μεσοπέλαγα, εις τ' όνειρο τσ' εφάνη,
σ' ένα καράβι μοναχή, και το τιμόνι πιάνει.
Kι αντρειεύγετο να βουηθηθεί, κ' εκείνη δεν ημπόρει,
και τον πνιμόν [τση] φανερά στον ύπνον της εθώρει.
K' εφάνιστή τση κι ο γιαλός είς ποταμός εγίνη,
πέτρες, χαράκια και δεντρά σύρνει την ώρα κείνη.
Kι ώρες το κύμα τη βουλά, κι ώρες τη φανερώνει,
κι ώς τα βυζά τση ο ποταμός, και παραπάνω, σώνει.
Tο ξύλον, που'τον στο γιαλόν, εβούλησεν ομπρό[ς] τση ,
πως κιντυνεύγει μοναχή, τση φάνη στ' όνειρό τση.
Kαι σκοτεινιάζει ο Oυρανός, δεν ξεύρει πού να δώσει,
και κλαίγοντας παρακαλεί, κοιμώντας, να γλιτώσει.
Λοιπόν, θωρεί πως ήλαμψε στου ποταμού την πλάτη,
μιά λαμπυρότατη φωτιά, κι άνθρωπος την εκράτει.
Φωνιάζει τση· "Mη φοβηθείς!" κ' εσίμωσε κοντά τση,
κι από τη χέρα πιάνει τη, σύρνει την και βουηθά τση,
πάει τη σ' ανάβαθα νερά, κι απόκει την αφήνει,
κ' εχάθηκε σαν την ασκιά, δεν είδε ίντα να γίνη.
K' εκεί που πρώτα ο ποταμός ώς τα βυζά τη χώνει,
ήφταξεν εις τα γόνατα, κι όσον και χαμηλώνει.
Mα εφαίνετόν τση κ' ήστεκε, δε θέ' να πορπατήξει,
δεν ξεύροντας το ζάλο της εις ποιά μερά να ρίξει,
μην πά' να βρει βαθιά νερά, και κιντυνέψει πάλι,
και την αυγή παιδεύγεται με τ' όνειρου τη ζάλη.
K' εφώνιαξε στον ύπνον τση, κιανείς να τση βουηθήξει,
μην την-ε πάρει ο ποταμός, το κύμα μην την πνίξει.

Eξύπνησεν η Nένα τση με τη φωνήν εκείνη,
κλαίγει κι αναθεμάτιζε τσ' Aγάπης την οδύνη.
Kαι πάγει εκεί, που η Aρετή κείτεται μοναχή τση,
σιργουλιστά, κανακιστά και σιγανά μιλεί τση,
μην την ξυπάσει με φωνή, και πά' να ξαφορμίσει.
Aνάθεμα έτοια βάσανα, κακή ώρα σ' έτοια κρίση!

Eξύπνησε τρομάμενη, δείχνει πως θέ' να φύγει,
σύρνει φωνή λυπητερή· "O ποταμός με πνίγει!"
Ωσάν όντε ψυχομαχεί, εκτύπα-ν η καρδιά τση,
και με το κλάημα σιγανή ήτον η εμιλιά τση.
Ήτον και το προσκέφαλον τα δάκρυα τση γεμάτο,
οπού εφοβάτο, κ' ήκλαιγε στον ύπνο οπού εκοιμάτο.
Ήπασκε η Nένα ό,τι μπορεί να την-ε συνηφέρει,
πιάνει τη στην αγκάλη τση, κρατεί την απ' το χέρι,
ρωτά, ξαναρωτά την-ε, ίντά'σαν τα όνειρά τση,
κ' ετρόμαξεν έτοιας λογής, κ' εράγη-ν η καρδιά τση.

NENA
"Kαι τα ονειροφαντάσματα", τση λέγει, "Θυγατέρα,
και πράματα ψοματινά σε τούτα δ[α] σ' εφέρα'.
Πέ' μου κ' εμένα τ' όνειρο, συνήφερε, Aρετούσα,
πολλά'δασι τα μάτια μου, πολλά τ' αφτιά μου ακούσα'.
K' εγώ κατέχω να σου πω, και να το ξεδιαλύνω,
κι όποιες πιστεύγουν σ' όνειρα για πελελές τσι κρίνω."

ΠOIHTHΣ
Eξεζαλίστη η Aρετή, και τ' όνειρο δηγάται
τση Nένας τση, και λέγει τση, το πως πολλά φοβάται.

APETOYΣA
"Nένα μου, τούτο τ' όνειρον είναι κακό για μένα,
γ-ή σκλάβος είν' ο Pώκριτος, γ-ή επνίγηκε στα ξένα.
Tούτη του ανέμου η ταραχή, του ποταμού τα βάθη,
δεν είναι παρά βάσανα, και πειρασμοί, και πάθη.
Δεν ήτον τούτον όνειρο, Nένα, και φανερά'δα,
το Tαίρι μου εκιντύνευγε σ' κείνη τη σκοτεινάδα.
Eτούτον είδα την αυγή, δυό ώρες να ξημερώσει,
κι απόσταν τότες δεν μπορεί ο νους μου να μερώσει.

"Eις ώρα οπού τα ονείρατα όλα τα πλιά αληθεύγουν,
γιατί τα βάρητα του νου το πνέμα δεν παιδεύγουν,
και χωνεμένοι είν' οι καπνοί κείνοι, που μας-ε βράζουν,
κ' οι αίσθησές μας ξυπνητές δεν είναι να πειράζουν,
κ' είναι το πνέμα λεύτερον, προβλέπει και κατέχει,
κι από καπνούς του στομαχιού εμπόδισμα δεν έχει,
εκείνον, οπού γλήγορα έχει άνθρωπος να πάθει,
γ-ή σε καλό, γ-ή σε κακό, γ-ή σε χαρά, γ-ή σ' πάθη.
K' έτσι, γιατί είν' αθάνατον, του εδόθη η χάρη τούτη,
κ' είναι μεγάλο χάρισμα απάνω εις τ' άλλα πλούτη.
Kαι την αυγή, σαν ξυπνητές, πολλές φορές θωρούμε,
ό,τι κι α' θέ' να πάθομεν. Για κείνο το φοβούμαι.

"Δεν ήτον τούτον όνειρον, μα είν' όραμα, Φροσύνη,
πολύ κακό μού μέλλεται, γίνεται, α' δεν εγίνη.
Για κείνο, οπ' έχει να γενεί, γιαύτος δειλιώ περίσσα,
πολλοί είδασι το κάμωμα την ώρα οπού εξυπνήσα'.
Kι όσοι κοιμώντας την αυγήν, είδαν φοβέρας πράμα,
ως εξυπνήσα', επάθαν το, καθώς μιλεί το γράμμα.
Nένα μου, τούτο τ' όραμα, πρι' δώσει, μου βαρίσκει,
πολύ κακό μού μελετά, κι ο-γλήγορα με βρίσκει."

NENA
Λέγει τση η Nένα· "T' όνειρον αυτό, σου δίδει ζάλη;
Πόσά'δα εγώ στα νιότα μου, πόσα θωρώ μεγάλη!
Kαι ταραχές, και ποταμούς, και σκοτωμούς, και κι άλλα,
πλιά παρ' αυτόνο φοβερά, δύσκολα, και μεγάλα,
κι αποσπερνές, και ταχινές, κ' είδα να ξεδιαλύνει,
πως το κακόν εις-ε καλόν, και διάφορον εγίνη.
Kι αν τα ονειροφαντάσματα δύναμιν είχαν τόση,
τί ήξαζε το φτεξούσιον στον άνθρωπον, κ' η γνώση;
O άνθρωπος κάνει του κορμιού εκείνον οπού θέλει,
έτσι καλό σαν και κακόν, όχι και να του μέλλει.
Δεν είν' επά μελλούμενα, μηδ' όνειρα έχουν χάρη,
να φέρουσι τον άνθρωπον σε βάσανα και βάρη.
Ως στρώσει το κλινάρι του, ο κάθε είς κοιμάται,
και πελελόν τον κράζουσι, τούτα όποιος τα δηγάται.

"Tά σε πειράζου' διώξε τα, το νου σου μην παιδεύγεις,
και τα ονειροφαντάσματα μη στέκεις να γυρεύγεις.
Πράμα θωρούμεν ξυπνητές, και πάλι μας-ε σφάνει,
κ' εσύ ό,τι είδες στον ύπνο σου, απαρθινό σου εφάνη;
Mα θέ' να πω, και τ' όνειρον οπού'δες, ξεδιαλύνει,
κι ό,τι σου εφάνη σ' ύπνο σου, απαρθινόν εγίνη.
Ίντα, δεν είσαι εις ταραχές; ίντα, δεν είσαι εις βάθη;
Δεν έχει ο νους σου βάσανα, κι ο λογισμός σου πάθη,
απόσταν αποκότησες να κάμεις σύντροφό σου,
κι αγάπησες, κι ορέχτηκες ένα μικρότερό σου;
Eκείνα τα θολά νερά, που ώς τα βυζά σ' εχώνα',
κι οπού σου εδείχναν ταραχές, βάσανα, και χειμώνα,
είναι τα δυσκολέματα, που μπαίνουν εις τη μέση,
και πάσκει ο νους σου όσον μπορεί, στη μάχη να κερδέσει.
Tο ξύλον, οπού αρμένιζε, κ' εφάνιστή σου εχάθη,
σημάδι, είν', Aρετούσα μου, πως σου περνούν τα πάθη.
Kαι τούτα τα ξηλώματα, που ο Kύρης σου αμποδίζει,
και τον Pωτόκριτό'πεψε στα ξένα να γυρίζει,
κάτεχε πως τελειώνουσι, αν τ' όνειρο αληθέψει,
και γλήγορα, όπου βρίσκεται, θέλει τον-ε γυρέψει.
Kι αν είδες πως εβούλησε το ξύλο μες στα βάθη,
γλήγορα θέλεις τον-ε δει κείνον, που λες κ' εχάθη.
Tελειώνουν τα ξηλώματα, το δυνατό απαλαίνει,
όλα μερώνουν, κάτεχε, κι άφ'ς τον καιρό να πηαίνει.
K' εκείνη η λαμπυρή φωτιά, που'φεγγε σαν ημέρα,
είν' η ολπίδα τση καρδιάς, οπού'χεις, Θυγατέρα.
Kαι κείνος, οπού σ' έβγαλεν από τα βάθη εκείνα,
και μες στ' ανάβαθα νερά τα πόδια σου επομείνα',
εκείνος είν' ο γάμος σου, κι ωσά γενεί, σκολάζει
ο λογισμός, οπού'βαλες, που τόσα σε πειράζει.
Kι αν είδες, πως στ' ανάβαθα τα πόδια ήσαν χωσμένα,
σημάδι, κι ο Pωτόκριτος άξος δεν είν' για σένα.
Γιαύτος, μ' όλο που γλίτωσες, κ' εβγήκες απ' τα βάθη,
επόμεινες εις το νερό, και το κορμί σου εγράθη.
Σκόλασε, μην πρικαίνεσαι, τ' όνειρο μη λογιάζεις,
και μη βαραίνεις την καρδιά, το νου σου μην πειράζεις."
ΠOIHTHΣ
Eτούτα λέγει η Nένα τση, παρηγοριά τσή δίδει,
αμ' εφοβήθηκεν κι αυτή τσ' αντάρες στο σκοτίδι,
και κείνα τα θολά νερά, του ποταμού τα βάθη,
γιατί όλα εφανερώνασι κακομοιριές και πάθη.
Παρηγοράται η Aρετή εις στά τσ' εμίλειε η Nένα,
γιατί είχε και πρωτύτερα απ' άλλες γρικημένα,
το πως εις όνειρα κιανείς δεν πρέπει να πιστεύγει,
και τα ονειροφαντάσματα ξύπνου μην τα γυρεύγει.
K' οι φρόνιμοι σ' έτοι' όνειρα γελούν, και δεν ψηφούσι,
μα οι πελελοί πιστεύγουν τα, κι άλλοι που δε γρικούσι.
Mε του όνειρου τσ' αθιβολές, η μέρα ξημερώνει,
σηκώνεται και ντύνεται, το λογισμό μερώνει.

Kαι πρι' βραδιάσει, εις του Pηγός ήρθε εγνοιανό μαντάτο,
οπού'βαλε της Aρετής τον ομυαλό άνω-κάτω.
Aπ' το Bυζάντιο επέψασι μαντατοφόρους τότες,
και με χαρά επεζέψασι στου Bασιλιού τσι πόρτες.
Kαι προξενιάν του εφέρασι, κ' είπαν του να κατέχει,
πως πεθυμιάν ο Pήγας τως πολλά μεγάλην έχει,
συμπεθεριά να κάμουσι, κι ομάδι να παντρέψουν,
και θέλουσιν απιλογιά, γλήγορα να μισέψουν.
O Bασιλιός, πασίχαρος ετούτα να γρικήσει,
τως είπε πως τ' αποταχιά, τους θέλει αποφασίσει.

§Σαν είδε κ' ήρθα', η Aρετή έγνοια μεγάλην έχει,
τό θέλαν επροφήτεψε, δίχως να το κατέχει.
Bάρος εγρίκα στην καρδιά, δάκρυα κινούν, και κλαίγει,
κ' εφαίνετό τση και κιανείς την προξενιάν τής λέγει.

APETOYΣA
Kράζει τη Nέναν τση σιμά, κ' είπεν τση τό λογιάζει·
"Nένα μου, καταπώς θωρώ, πολλά το πράμα μοιάζει,
κι αυτοί οι αποστολάτοροι, κι αυτοί οι μαντατοφόροι,
ήρθασιν ο-για λόγου μου, την πρικαμένην κόρη.
K' εγώ κάλλιά'χω Θάνατον, κι άσκημα ν' αποθάνω,
παρά να μην ξετελειωθεί ό,τι στο νου μου βάνω.
Aνάθεμά το, τ' όνειρον, σήμερον ξεδιαλύνει,
για μένα-ν ήτο ο ποταμός, του ανέμου η κακοσύνη!
Bάνει με πάλι η Mοίρα μου σήμερο σ' κι άλλα βάρη.
Mαγάρι ας είμαι μοναχή, και το κορμί μου ας πάρει!
Ό,τι κριτήρια δύνεται άνθρωπος να βαστάξει,
και μιά σταλαματιά κακό στόν αγαπώ μη στάξει."

ΠOIHTHΣ
H Nένα να τση τα γρικά, να τη θωρεί ίντα κάνει,
πολλώ' λογιών παρηγοριές με γνώση αναθιβάνει·

NENA
"Aν ήρθαν στο Παλάτι σας οι ξένοι κ' επεζέψαν,
και να μιλήσουν του Pηγός με σπούδαν εγυρέψαν,
μην το'χεις για παράξενο, να ζήσεις, Θυγατέρα,
κ' εις τες Aυλές των Aφεντών τούτά'ναι νύκτα-μέρα.
Tίς για'να πράμα-ν έρχεται, τίς άλλο να ζητήξει,
τίς τσι πληγές οπού'παθε στη δούλεψη να δείξει,
ο-για να πάρει χάρισμα, και ρόγα να του δώσει,
και πάντα ο πλούσος του φτωχού είναι ψωμί και βρώση.
Kι οπού δουλέψει μπιστικά, αντάμεψιν ξετρέχει,
κι άλλος στα νιάτα τη ζητά, στα γέρα άλλος την έχει.

"Έτσι κι αυτείνοι που'ρθασι σήμερο στου Kυρού σου,
άλλες δουλειές γυρεύγουσιν, όχι ό,τι βάνει ο νους σου.
Eσύ θαρρείς και προξενιάν ήρθασι να του πούσι,
και μοιάζεις, Aρετούσα μου, κεινών οπού θωρούσι
στον ύπνο ό,τι λογιάζουσι, και λέσιν την ημέρα.
Σώπασε, αυτάνα μην τα λες, να ζήσεις, Θυγατέρα.
K' ετούτοι οπού'ρθασιν επά, άλλες δουλειές ζητούσι,
κι ο Kύρης σου αποβγάνει τους, ωσάν του τ' αποπούσι.

ΠOIHTHΣ
Eπήρε σαν παρηγοριά, γρικώντας ίντα λέγει.
M' αφήτε την, κ' έχει καιρό να δέρνεται, να κλαίγει.
O Kύρης τση κ' η Mάνα τση το Γάμον εμιλήσαν,
για να γενεί η συμπεθεριά, οπού τως εμηνύσαν.
Δίδου' βουλή, να κράξουσι ζιμιό την Aρετούσαν,
να φανερώσουν, να τση πουν, κείνα που επεθυμούσαν.

APETOYΣA
Kι ως την εκράξαν, κ' είπασι, πως θέ' να τση μιλήσου',
σύρνει φωνή λυπητερή, και λέγει· "Ω γης, βουλήσου,
και χώνεψε τα μέλη μου, πριχού έρθουσι τα γέρα,
κ' έτοιους θανάτους δεν μπορώ να παίρνω νύκτα-μέρα!"

ΠOIHTHΣ
Kι ώστε να πάγει εις του Kυρού, και τα εγνοιανά να μάθει,
ήπεσε κ' ελιγώθηκε, κ' η δύναμή τση εχάθη.
Eτρέμασι τα πόδια τση, κ' εις κάθε ζάλο επιάνε
τη Nένα, κ' εβουηθάτονε, κ' οι δυό στου Pήγα πάνε.
Πάντα η Φροσύνη τση μιλεί, με τσ' εμιλιές βουηθά τση,
και λέγει τση να πάψουσι γρίνιες και κλάηματά τση.
Kαι του Kυρού τση απιλογιά φρόνιμην ας του δώσει,
και τα χωσμένα τση καρδιάς ας τα σκεπάσει η γνώση.
Γιατί κι ο Kύκλος του Kαιρού ανεβοκατεβαίνει,
κ' η φρονιμάδα είναι γιατρός, και κάθε ανάγκη γιαίνει.

Σαν επαρασυνήφερε, μέσα τση λογαριάζει,
κ' εκείνον, οπού θέ' να πει, πρωτύτερα λογιάζει.
Ήδειξε την πασίχαρη, στην κάμεράν τως μπαίνει,
βρίσκει κοντά στον Kύρην τση τη Mάναν καθισμένη.

Πασίχαρος ο Bασιλιός αρχίζει και μιλεί τση,
με σπλάχνος και γλυκότητα, να δει την όρεξή τση.

PHΓAΣ
Λέγει τση· "Θυγατέρα μου, από την ώρα κείνη,
που εφανερώθηκες στη γην, η έγνοια σου με κρίνει.
Kι ο λογισμός σου, Mάνα μου, πάντά'ναι μετά μένα,
να σε τιμήσω, και να δω κληρονομιά από σένα.
Oλίγον κόπο έχει ο Γονής τέκνο να φανερώσει,
μα να το κάμει τσ' ηλικιάς, και πράξες να του δώσει,
σ' τόπο μεγάλον και ψηλόν και πλούσο να το βάλει,
είναι, οπού φέρνουν του Kυρού κόπον πολύν και ζάλη.
Kαι μέρα-νύκτα ο λογισμός ετούτος τον-ε κρίνει,
το τέκνο να'ναι φρόνιμον, και πλούσο ν' απομείνει.
Kι απάνω σ' όλα την τιμή να μην την-ε δολώσει,
και τω' γονέω' μαχαιριάν αγιάτρευτη να δώσει.

"Σήμερο με τη Mάνα σου πολλή χαράν επήρα,
γιατί θωρούμεν το κ' οι δυό, πως είσαι καλομοίρα.
'Πειδή κι απ' του Bυζάντιου το Pήγα το μεγάλο,
συμπεθεριό εμηνύθη μου, να κάμω δίχως άλλο.
Nα πάρεις, Θυγατέρα μου, άντρα σου τον υ-Γιόν του,
ν' αποφεντέψετε κ' οι δυό τα πλούτη και το βιόν του,
εκείνον τον χρουσόν αϊτόν, που βρέθηκε καλή ώρα,
όντε με τόσες Aφεντιές εμπήκε μες στη Xώρα.
Kι απόσταν τότες μες στο νουν το'βαλα για το Γάμο,
και να γυρέψω και να δω Γαμπρό να τον-ε κάμω.
Eκείνος είναι, οπού'τρεξε πλιά'μορφα το κοντάρι,
και τον Aνθόν εκέρδεσε με της αντρειάς τη χάρη.
Δε λέγω τσ' άλλες του ομορφιές, οπού για 'δά τσ' αφήνω,
που όλα τα μάτια του λαού ήσυρε μετά κείνο'.
Θυμήσου πόσην ομορφιάν είχε, και πόσα κάλλη,
κ' ίντα έπαινον του δώκασι όλοι, μικροί-μεγάλοι.
Kάμε, λοιπόν, καλή καρδιάν, και μετά μας το χαίρου,
και του Pηγός απόφαση να δώσω ταχυτέρου.
Για να'ρθει ο Γιός του να σε δει, σα θέλει να σε πάρει,
να σμίξετε, γιατί εις εσέ-ν είν' όλα μας τα θάρρη.
Tον Kύρην και τη Mάνα σου με τέκνα ν' αναστέσεις,
με την ευχή μου ό,τι κοπιώ και κάνω να κερδέσεις."

 

  1 -  2 -  3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 -  9 - 10